Narodna Biblioteka „Jefimija“ Trstenik

FEMEN Adolf /Aleksandar/ (1838-1872), prvi sreski lekar u Trsteniku.

Rođen je oko 1838. godine u Varaždinu (Hrvatska), tada u Austrougarskoj monarhiji. Po narodnosti je Nemac. Studirao je medicinu u Beču, gde je i diplomirao 1865. godine. U Srbiji prvo radi u Paraćinu, gde je 1867. godinu proveo kao opštinski lekar, a u Trsteniku je bio na dužnosti sreskog lekara od 1868. do 1869. godine. Pored ove dužnosti radio je u letnjoj sezoni 1869. godine i u Vrnjačkoj Banji. Po nalogu ministra vojnog i građevina, Jovana Belimarkovića, dr Adolf Femen cele sezone 1869. godine ispituje sastav i lekovitost vode u Vrnjačkoj Banji. U ovom vremenu prijem banjskih gostiju bio je na samom početku, a nisu bila ni dovoljno poznata lekovita svojstva mineralne vode u Banji, tako da doktoru Femenu pripada zapažena i pionirska uloga u ispitivanju hemijskog sastava i lekovitih svojstava vode u Vrnjcima.

U letnjoj sezoni 1869. godine u svom protokolu registrovao je 180 pacijenata. Inače, u banji je ukupno bilo registrovano 746 gostiju. On procenjuje da se nisu svi zvanično registrovali, da je to samo polovina od ukupno lečenih u banji. Na kraju izveštaja zaključuje „da je korišćenje mineralne tople i hladne vode korisno dejstvovalo kod hroničnog katara organa za varenje, otoka i hiperemije jetre i zatvora trbušnih organa“. Dalje kaže, da „kada se topla voda pomeša sa mlekom ili surutkom i tako pije, lepo dejstvuje na krvne bolesti, naročito kod žena i dece“. Zatim navodi, da kod pacijenata koje je on pratio, „skoro nijedno lice posle lečenja nije otputovalo bez znatnih olakšica“.

Klimatske prilike u Trsteniku nisu odgovarale zdravstvenom stanju dr Femena i on je zatražio premeštaj – piše molbu Ministarstvu 26. septembra 1870. godine sa zahtevom postavljenja za lekara u Užičkoj Požegi. Po njegovoj molbi ministar je doneo rešenje 13. novembra 1870. godine, kojim se postavlja za lekara sreza požeškog. Dolazi u Požegu 26. novembra 1870. godine kada i potpisuje poseban Ugovor o uslovima rada i obostranim obavezama.

Ubrzo po dolasku u Požegu, usled bolesti, pada u postelju zbog zapaljenja plućne maramice sa vodom. Kasnije dr Femen nastavlja da radi, ali mu se zdravstveno stanje i dalje pogoršava. Odlazi na lečenje i oporavak u Vrnjačku Banju, ali se zdravstveno stanje samo privremeno poboljšalo. Već u jesen 1871. godine ponovo teško oboli i umire 15. januara 1872. godine.

Njegova porodica, supruga Emilija i deca, već su se ranije bili preselili u Varaždin. Kako je dr Femen bio strani državljanin, obaveza prijave njegove smrti konzulatu u Beogradu je kasnila skoro godinu dana. Nakon procedure obaveštavanja koja je trajala gotovo mesec dana, dolazi njegova supruga Emilija, preuzima i rasprodaje svu imovinu dr Femena pre povratka u Varaždin.

Dr Femen je upamćen kao plemenit i human čovek, kao lekar posvećen svom pozivu i svestrano obrazovana ličnost. U listu „Mlada Srbadija“ br. 31. od 10. februara 1871. godine zabeleženo je: „Dr A. Femen bio je napredan kulturni radnik. Jednoglasno je kao Hrvat izabran za predsednika Čitaonice u Požegi“.

FILIPOVIĆ P. Radoslav-Dosa (1909-1945), major JVUO, komandant Prve trsteničke brigade, pomoćnik načelnika veze pri Vrhovnoj komandi.

Rođen je 10. novembra 1909. Godine u Medveđi kod Trstenika. Osnovnu školu je završio u Medveđi, gimnaziju u Kruševcu, a Vojnu akademiju u Beogradu. Bio je pitomac 57. klase Niže škole Vojne akademije.

Po završetku Vojne akademije 1933. godine bio je na službi u Požarevcu. Oženio se 1938. godine u Požarevcu sa Ankom iz Žagubice. Posle Aprilskog rata kapetan Radoslav Filipović se vratio u Medveđu sa suprugom. Njegov stariji brat, Dušan, oteran je u nemački logor, ostavivši suprugu Goru i sestru Angelinu (Jovanović) koje su pomagale četnike, pa su im Nemci zapalili kuću 1943. godine. Ubrzo po dolasku u Medveđu, Radoslav je i 17. septembra 1941. godine stupio u Četnički odred „Goč“ vojvode Bogdana Gordića. Posle otkrivanja veze trsteničkih četnika sa Dražom Mihajlovićem i hapšenja vojvode, kapetan Filipović je postavljen za načelnika štaba Prve trsteničke brigade, a od aprila do oktobra 1943. godine on je komandant ove brigade. Izvesno vreme bio je komandant inženjerije pri štabu Rasinskog četničkog korpusa. Prilikom boravka na Goču postavlja radio stanicu za vezu brigade sa štabovima Rasinskog korpusa, Komande Srbije i Vrhovne komande JVUO.

U ratu je dva puta unapređivan, u čin kapetana prve klase i, potom, u čin majora.

Kapetan Radoslav-Dosa Filipović dolazi na dužnost pomoćnika načelnika veze pri Vrhovnoj komandi JVUO 4. decembra 1943. godine u selu Provalije na padinama planine Torničke Bobije.

Nestao je u borbama početkom 1945. godine pri povlačenju iz Bosne za Srbiju.

Major Radoslav-Dosa Filipović bio je poznat kao dobar govornik i oficir „jak na peru“. Jedno vreme na Goču je uređivao ratni bilten „Vidovdan“.

Sačuvan je Ratni dnevnik majora Filipovića, koji je redovno pisan iz dana u dan, od 19. novembra 1942. do 14. juna 1944. godine (dve sveske). Nažalost, treća sveska rukopisa (od 15. juna 1944. pa nadalje) nestala je u ratnom vihoru. Ovaj rukopis je autentično i dragoceno svedočanstvo o razvoju antifašističke borbe JVUO.

Ratni dnevnik majora Radosava-Dose Filipovića publikovan je posthumno, pošto ga je sačuvala njegova majka (Ratni dnevnik 1942-1944, Čačak – Kragujevac, 2003).