Учитавајући гиф

BIOGRAFSKI LEKSIKON


  • ČAJETINAC Miodrag-Čajka
  • ČOBANOVIĆ Petar
Miodrag Čajetinac-Čajka

ČAJETINAC Miodrag-Čajka (1921-1943), učesnik NOB-a, narodni heroj.

Rođen je 8. marta 1921. godine u Beogradu, gde je njegov otac Svetolik (1884-1972), rodom iz sela Dublja kod Trstenika, po povratku sa Solunskog fronta radio kao carinski službenik, a majka Perka (1899-1976), ćerka trsteničkog obućara, Vukoja Milenkovića, radila kao pralja. Zbog nemogućnosti da svojom platom izdržava porodicu, Svetolik se vraća u Trstenik gde otvara pekaru, a zatim kafanu. Svetolik i Perka Čajetinac imali su i kćer Danicu (1919) i mlađeg sina Radomira (1926-1999).

Miodrag je osnovnu školu učio u Trsteniku, a gimnaziju u Kruševcu, gde je stekao prva saznanja o radničkom pokretu i formirao politička ubeđenja. Kao gimnazijalac postao je član SKOJ-a 1935, a 1939. godine član KPJ.

U toku rata porodica se seli u Vrnjačku Banju. Miodrag po završetku gimnazije upisuje u Beogradu železničku školu, ali ubrzo menja fakultet i upisuje studije medicine u Beogradu.

Miodrag, koga su drugovi zbog prezimena prozvali Čajka, dolazi u Trstenik početkom aprila 1941. godine i stupa u vezu sa skojevcima i komunistima koje u to vreme okuplja učitelj Živadin Apostolović iz Bogdanja, koji predlaže Čajku za sekretara Sreskog komiteta SKOJ-a. Radio je u ilegali i sarađivao sa organizacijama i partijskim radnicima.

Posle upada Levačke partizanske čete u Trstenik, 20. septembra 1941. godine, Čajka odlazi iz Trstenika za Kruševac, a odatle u Jastrebački partizanski odred, gde je imao odgovorne zadatke. Bio je komandant 2. čete Jastrebačkog odreda.

Čajka, koga su borci zvali i Srba, u dva maha je pregovarao sa majorom Dragutinom Keserovićem, komandantom Rasinskog korpusa JVUO, o zajedničkoj borbi četnika i partizana protiv okupatora, prvi put odlazi zajedno sa sekretarom KPJ za srez Kruševac, a drugi put sam bez pratnje.

Januara 1943. godine, po zadatku Odreda, Čajkina četa prelazi Zapadnu Moravu sa zadatkom da se obračuna sa četnicima i omasovi četu novim borcima, pa da se zatim prebaci na Goč. Posle manjih sukoba po selima Levča i trsteničkog kraja, prilikom povlačenja 42 partizanska borca u borbi u Stublu 20. januara 1943. godine gine 27 boraca 2. čete Jastrebačkog odreda i sa njima komandant čete, Miodrag Čajetinac Čajka. Njegovo telo i tela ostalih boraca, radi zastrašivanja stanovništva, izložena su u Trsteniku iza zgrade Načelstva, a posle su sahranjeni u zajedničku grobnicu pored Zapadne Morave. Po oslobođenju, njihovi posmrtni ostaci preneti su u Kosturnicu u Kruševac, a zatim na Slobodište.

Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije, Josipa Broza Tita, 7. jula 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.

Jedna ulica i osnovna škola u Trsteniku nose njegovo ime.

Spomen-biste su mu postavljene u dvorištu osnovne škole u Trsteniku i u centru Vrnjačke Banje.

FOTOGRAFIJE


Čajkini roditelji pored spomenika u Vrnjačkoj Banji
OŠ Miodrag Čajetinac-Čajka u Trsteniku
Spomen bista Miodragu Čajetincu-Čajki u centru Vrnjačke Banje
Petar Čobanović

ČOBANOVIĆ Petar (1920-1990), agronom, publicista i književnik.

Rođen je 20. juna 1920. godine u sremskom selu Susek, podno Fruške gore, gde je završio osnovnu školu. U Bačkom Petrovcu upisuje gimnaziju na slovačkom jeziku, a veliku maturu završava u Sremskim Karlovcima kao najbolji maturant.

Rat mu prekida školovanje. Zbog problema sa nogom iz detinjstva, kao invalid, sve vreme rata provodi kao ilegalac i saradnik Prve vojvođanske brigade, deluje po Fruškoj gori i istočnoj Bosni. Pored njegove sestre koja je aktivan borac u odredu, cela porodica pomaže partizanskom odredu.

Posle Drugog svetskog rata bio je na značajnim političkim funkcijama u CK KPJ. Kasnije, zbog slobodoumnih diskusija i ljubavi prema ruskoj literaturi, optužen je da je informbirovac, zbog čega je dva puta po dve godine robijao na Golom Otoku. Pušten je sa Golog Otoka po nalogu Aleksandra Rankovića Leke, koji ga je lično poznavao.

Nakon robije nastavlja studije na Poljoprivrednom fkultetu u Beogradu, gde upoznaje Ljubinku (1922), ćerku Gvozdena Starčevića iz Poljne kod Trstenika, takođe studentkinju agronomije. Ženi se Ljubinkom, završavaju Poljoprivredni fakultet. Kao inženjeri agronomije zapošljavaju se prvo u Trsteniku, Petar u opštinskoj upravi, a Ljubinka kao profesor Gimnazije. Kasnije prelaze u Kruševac, Petar radi kao inženjer agronomije u „Merimi“, a Ljubinka prvo kao profesor u kruševačkoj Gimnaziji, kasnije i ona u „Merimi“.

Petar Čobanović, radeći po selima Pomoravlja na uzgoju lekovitog bilja, posebno „mente“, za potrebe „Merime“, sretao je veliki broj ljudi, naših seljaka, pronikao je u život Moravaca, upoznao njihove navike i običaje.

Literaturom je počeo da se bavi odmah po završetku rata. U Kruševcu je učesnik u pokretanju književnih glasila „Bagdala“ i „Sinteza“. Pisao je dramske tekstove, poeziju, hronike, humoreske. Autor je i jednog romana. Objavljivao je u tekućoj periodici. Bio je urednik i „Glasa omladine“ u Novom Sadu.

Objavljena dela: Erzac Tata (drama), Novi Sad, 1958; Licem u naličje (drama), 1959; Između dobra i zla, Kruševac, 1963; Selo ispod Blagotina, Novi Sad, 1965; Otvaranje neba (hronika), Velika Drenova, 1970; Jan, drama, Kruševac, 1976.

U rukopisu su ostala dela: Drmatori, voljno (komedija) i Romansirana biografija Save Kovačevića.

Sa suprugom Ljubinkom (Starčević) imao je sina Vladetu-Vladu, koji je sa suprugom Natašom, Ruskinjom, živeo na Novom Zelandu.

Petar Čobanović je umro 1. decembra 1990. godine u Beogradu, sahranjen je u Kruševcu.

KNJIŽEVNA DELA I FOTOGRAFIJE


Čobanović sa porodicom
Čobanović u selu
Čobanović